Mount Everest: Ilu śmiałków zdobyło szczyt?

Mount Everest, najwyższy szczyt świata, od dziesięcioleci przyciąga śmiałków z całego globu. Wyzwanie, jakim jest zdobycie jego wierzchołka, fascynuje i inspiruje kolejne pokolenia wspinaczy. Ale ilu z nich rzeczywiście stanęło na szczycie? W tym artykule przyjrzymy się statystykom, historiom i rekordom związanym z podbojami Dachu Świata, odkrywając fascynujący świat himalaizmu.

Historia pierwszych wejść na Mount Everest

Mount Everest, znany również jako Czomolungma lub Sagarmatha, od zawsze fascynował ludzkość. Pierwsza udokumentowana próba zdobycia szczytu miała miejsce w 1921 roku, kiedy to brytyjska ekspedycja dotarła na wysokość 7000 metrów. Jednak dopiero 32 lata później, 29 maja 1953 roku, dokonano tego, co wcześniej wydawało się niemożliwe.

Edmund Hillary i Tenzing Norgay zapisali się w annałach historii jako pierwsi ludzie, którzy stanęli na szczycie Dachu Świata. Ich osiągnięcie było nie tylko triumfem ludzkiej woli i determinacji, ale także symbolem postępu technologicznego w dziedzinie wspinaczki wysokogórskiej. Warto zauważyć, że w tamtych czasach sprzęt wspinaczkowy był znacznie mniej zaawansowany niż dzisiaj.

Po tym przełomowym wydarzeniu, Mount Everest stał się celem dla wielu śmiałków z całego świata. Kolejne lata przyniosły nowe rekordy i osiągnięcia. W 1975 roku Junko Tabei została pierwszą kobietą na szczycie, otwierając drogę dla innych wspinaczyń. Natomiast w 1978 roku Reinhold Messner i Peter Habeler dokonali pierwszego wejścia bez użycia dodatkowego tlenu.

Te wczesne sukcesy zapoczątkowały erę intensywnej eksploracji Everestu. Z biegiem lat, wraz z rozwojem technologii i technik wspinaczkowych, góra stawała się coraz bardziej dostępna. Jednak mimo to, Czomolungma nigdy nie przestała być wyzwaniem, wymagającym od wspinaczy ogromnego wysiłku, odwagi i determinacji.

Statystyki zdobywców najwyższego szczytu świata

Od pierwszego sukcesu w 1953 roku, liczba osób, które zdobyły Mount Everest, systematycznie rośnie. Według najnowszych danych, do końca 2023 roku szczyt zdobyło ponad 11 000 śmiałków. Ta liczba może wydawać się imponująca, ale warto pamiętać, że stanowi ona zaledwie ułamek wszystkich prób wejścia na górę.

Interesujące jest to, jak zmieniała się liczba zdobywców w poszczególnych dekadach. W latach 50. było to zaledwie kilka osób, w latach 60. i 70. liczba ta wzrosła do kilkudziesięciu. Prawdziwy boom nastąpił jednak w latach 90. i 2000., kiedy to na szczyt wchodziło rocznie po kilkaset osób. Rekordowy pod tym względem był rok 2019, kiedy szczyt zdobyło aż 891 osób.

Warto zwrócić uwagę na różnorodność wśród zdobywców Everestu. Choć większość stanowią mężczyźni, kobiety również mają swój znaczący udział - do tej pory stanęło ich na szczycie ponad 1000. Najmłodszym zdobywcą był 13-letni Amerykanin Jordan Romero, a najstarszym 80-letni Japończyk Yuichiro Miura. Te statystyki pokazują, że Dach Świata jest celem dla ludzi w różnym wieku i o różnym poziomie doświadczenia.

Ciekawe są także statystyki dotyczące narodowości zdobywców. Nepalczycy i Szerpowie, dla których Everest jest "lokalną" górą, stanowią największą grupę. Wśród innych narodowości przodują Amerykanie, Brytyjczycy i Japończycy. Polacy również mają swój znaczący wkład - do tej pory na szczycie stanęło ponad 50 naszych rodaków.

Rekordy czasowe na Mount Everest

Wśród imponujących statystyk związanych z Mount Everest, na szczególną uwagę zasługują rekordy czasowe. Najszybsze wejście na szczyt od strony nepalskiej należy do Pemby Dorje Sherpy, który w 2004 roku pokonał trasę w zaledwie 8 godzin i 10 minut. Z kolei rekord zejścia ze szczytu do bazy należy do Lakpy Gelu Sherpy - 3 godziny i 45 minut.

Innym niezwykłym osiągnięciem jest rekord Kami Rity Sherpy, który zdobył Everest aż 26 razy. Jego niezwykła znajomość góry i adaptacja do warunków wysokogórskich pozwoliły mu na wielokrotne powtarzanie tego wyczynu. Warto również wspomnieć o Lhakpie Sherpa, która z 10 wejściami na koncie jest rekordzistką wśród kobiet.

Czytaj więcej: Grand Prix Rosji: Niezapomniane chwile na Sochi Autodrom

Rekordy i niezwykłe osiągnięcia himalaistów

Mount Everest, jako najwyższy szczyt świata, przyciąga nie tylko zwykłych wspinaczy, ale także tych, którzy pragną ustanowić nowe rekordy i dokonać niezwykłych osiągnięć. Jednym z najbardziej imponujących wyczynów było pierwsze zimowe wejście na szczyt, dokonane przez Polaków Leszka Cichego i Krzysztofa Wielickiego w 1980 roku. To osiągnięcie pokazało, że Czomolungma może być zdobyta nawet w najtrudniejszych warunkach.

Innym niezwykłym wyczynem było pierwsze solowe wejście bez dodatkowego tlenu, którego dokonał Reinhold Messner w 1980 roku. Ten wyczyn przez wiele lat uważany był za granicę ludzkich możliwości. Warto również wspomnieć o Aritzie Bergamanie, który w 2006 roku zjechał na nartach z wysokości 8848 metrów, ustanawiając rekord w tej dziedzinie.

Niezwykłym osiągnięciem może pochwalić się również Apa Sherpa, który zdobył Dach Świata aż 21 razy. Jego wiedza i doświadczenie są nieocenione dla wielu ekspedycji. Z kolei Junko Tabei, pierwsza kobieta na szczycie Everestu, otworzyła drogę dla innych kobiet, udowadniając, że płeć nie stanowi bariery w zdobywaniu najwyższych szczytów świata.

Warto również wspomnieć o niezwykłych wyczynach osób niepełnosprawnych. Mark Inglis, który stracił obie nogi poniżej kolan, zdobył szczyt w 2006 roku, używając protez. Erik Weihenmayer w 2001 roku został pierwszą niewidomą osobą na szczycie Everestu, udowadniając, że z odpowiednią determinacją można pokonać nawet największe przeszkody.

Nietypowe rekordy na Mount Everest

Oprócz tradycyjnych rekordów wspinaczkowych, Mount Everest był również świadkiem wielu nietypowych wyczynów. W 2005 roku Didier Delsalle wylądował helikopterem na szczycie, ustanawiając rekord najwyższego lądowania helikoptera. W 2011 roku Babu Sunuwar i Lakpa Tsheri Sherpa polecieli ze szczytu na paralotni, a następnie spłynęli kajakiem do Zatoki Bengalskiej, łącząc trzy ekstremalne dyscypliny w jednej podróży.

Innym ciekawym rekordem może pochwalić się Pemba Dorji Sherpa, który w 2004 roku spędził na szczycie aż 20 godzin, co jest najdłuższym udokumentowanym pobytem na Dachu Świata. Z kolei w 2011 roku Apa Sherpa, Dawa Steven Sherpa i inni członkowie ekspedycji "Eco Everest" zebrali ponad 4000 kg śmieci z góry, ustanawiając rekord w dziedzinie ochrony środowiska na dużych wysokościach.

Trudności i zagrożenia podczas wspinaczki na Everest

Zdobycie Mount Everest to nie tylko fizyczne wyzwanie, ale także ogromne ryzyko. Jednym z największych zagrożeń jest choroba wysokościowa, która może prowadzić do obrzęku płuc lub mózgu. Wspinacze muszą być niezwykle ostrożni i dokładnie aklimatyzować się na każdym etapie wspinaczki. Strefa śmierci, czyli obszar powyżej 8000 metrów, gdzie ilość tlenu jest krytycznie niska, stanowi największe wyzwanie dla organizmu ludzkiego.

Kolejnym poważnym zagrożeniem są ekstremalne warunki pogodowe. Temperatura na szczycie może spaść nawet do -60°C, a wiatr osiągać prędkość ponad 200 km/h. Nagłe załamanie pogody może uwięzić wspinaczy na górze, prowadząc do hipotermii i odmrożeń. Lawiny i szczeliny lodowcowe to kolejne śmiertelne pułapki czyhające na śmiałków. Słynny Icefall Khumbu, lodowiec pełen ogromnych bloków lodu, jest uważany za jedno z najniebezpieczniejszych miejsc na trasie.

Nie można też zapominać o zagrożeniach wynikających z działalności człowieka. Tłok na trasie, szczególnie w wąskich przejściach jak Hillary Step, może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Wspinacze często muszą czekać w kolejce, tracąc cenny czas i tlen. Niedoświadczeni wspinacze, którzy decydują się na wejście bez odpowiedniego przygotowania, stanowią zagrożenie nie tylko dla siebie, ale i dla innych.

Mimo tych wszystkich zagrożeń, Mount Everest wciąż przyciąga tysiące śmiałków. Kluczem do bezpiecznej wspinaczki jest odpowiednie przygotowanie, doświadczenie i umiejętność podejmowania trudnych decyzji, włącznie z tą o zawróceniu, gdy warunki stają się zbyt niebezpieczne. Pamiętajmy, że Czomolungma nie wybacza błędów, a każde wejście na szczyt to walka nie tylko z górą, ale i z własnymi słabościami.

Wpływ komercjalizacji na liczbę zdobywców Everestu

W ostatnich dekadach obserwujemy znaczący wzrost komercjalizacji wypraw na Mount Everest. Firmy oferujące zorganizowane ekspedycje umożliwiają zdobycie szczytu osobom, które wcześniej mogły o tym tylko marzyć. Ta demokratyzacja wspinaczki wysokogórskiej ma jednak swoje konsekwencje. Z jednej strony, liczba śmiałków na szczycie rośnie z roku na rok, z drugiej - pojawiają się obawy o bezpieczeństwo i etykę takich wypraw.

Komercjalizacja przyniosła ze sobą również problemy środowiskowe. Zwiększony ruch na górze oznacza więcej śmieci i zanieczyszczeń. Władze Nepalu i Chin próbują regulować liczbę wydawanych pozwoleń, ale presja ekonomiczna jest ogromna. Mount Everest stał się nie tylko wyzwaniem dla wspinaczy, ale także ważnym źródłem dochodu dla lokalnych społeczności i rządów.

"Mount Everest stał się ofiarą własnego sukcesu. Musimy znaleźć równowagę między dostępnością a ochroną tego wyjątkowego miejsca." - Reinhold Messner, legendarny himalaista

Kontrowersje wokół komercyjnych wypraw

Komercjalizacja wypraw na Everest budzi wiele kontrowersji w środowisku wspinaczkowym. Krytycy argumentują, że obecność niedoświadczonych wspinaczy, którzy polegają głównie na przewodnikach i Szerpach, zwiększa ryzyko wypadków. Ponadto, tłok na trasie, szczególnie w wąskich przejściach, może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, jak te z maja 2019 roku, kiedy to długie kolejki na grani szczytowej przyczyniły się do śmierci kilku osób.

Słynni himalaiści, którzy pokonali "Dach Świata"

Mount Everest przyciągał najwybitniejszych wspinaczy z całego świata. Jednym z nich był Reinhold Messner, który nie tylko zdobył szczyt bez dodatkowego tlenu, ale także dokonał pierwszego solowego wejścia. Jego osiągnięcia zrewolucjonizowały sposób myślenia o wspinaczce wysokogórskiej. Warto również wspomnieć o Jerzym Kukuczce, polskim himalaiście, który jako drugi człowiek na świecie zdobył Koronę Himalajów i Karakorum.

Nie można pominąć postaci Tenzinga Norgaya, Szerpy, który wraz z Edmundem Hillarym dokonał pierwszego udokumentowanego wejścia na szczyt. Jego wiedza i umiejętności były kluczowe dla sukcesu wyprawy. Z kolei Apa Sherpa, z 21 wejściami na koncie, pokazał niezwykłą wytrwałość i adaptację do warunków wysokogórskich. Te legendy himalaizmu nie tylko zdobyły Dach Świata, ale także przyczyniły się do rozwoju technik wspinaczkowych i inspirowały kolejne pokolenia.

Himalaista	Osiągnięcie	Rok
Edmund Hillary i Tenzing Norgay	Pierwsze udokumentowane wejście	1953
Reinhold Messner	Pierwsze wejście bez dodatkowego tlenu	1978
Apa Sherpa	Rekord 21 wejść na szczyt	1990-2011

Przyszłość wspinaczki na Mount Everest

Przyszłość wspinaczki na Mount Everest stoi przed wieloma wyzwaniami. Zmiany klimatyczne powodują topnienie lodowców i zmieniają krajobraz góry, co może wpłynąć na tradycyjne trasy wspinaczkowe. Władze Nepalu i Chin rozważają wprowadzenie nowych regulacji, które miałyby ograniczyć liczbę wspinaczy i poprawić bezpieczeństwo. Jednocześnie rozwój technologii wspinaczkowej może uczynić Czomolungmę bardziej dostępną, ale też potencjalnie bardziej zatłoczoną.

Eksperci przewidują, że w przyszłości większy nacisk zostanie położony na zrównoważony rozwój i ochronę środowiska. Możliwe, że zobaczymy więcej inicjatyw mających na celu oczyszczenie góry ze śmieci i zmniejszenie śladu węglowego ekspedycji. Niezależnie od zmian, Mount Everest pozostanie symbolem ludzkich ambicji i wyzwań, przyciągając kolejne pokolenia śmiałków marzących o stanięciu na Dachu Świata.

Podsumowanie

Mount Everest, najwyższy szczyt świata, od dziesięcioleci przyciąga śmiałków z całego globu. Od pierwszego udokumentowanego wejścia w 1953 roku, ponad 11 000 osób stanęło na jego wierzchołku. Każda wyprawa to nie tylko test fizycznej wytrzymałości, ale również walka z ekstremalnymi warunkami i własnym umysłem.

Komercjalizacja wspinaczki na Everest przyniosła zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Zwiększyła dostępność góry, ale też stworzyła nowe wyzwania związane z bezpieczeństwem i ochroną środowiska. Przyszłość wspinaczki na Dach Świata będzie wymagała znalezienia równowagi między pasją, biznesem a odpowiedzialnością za ten unikalny ekosystem.