Formuła 1 od zawsze była areną nie tylko sportowej rywalizacji, ale również wielkich skandali, kontrowersji i dramatów. W historii tej prestiżowej serii wyścigowej aż huczy od głośnych afer korupcyjnych, niebezpiecznych wypadków na torze, oszustw technologicznych, obyczajowych skandali z udziałem kierowców oraz politycznych kontrowersji. Kibice F1 mogli przez dekady śledzić z zapartym tchem spektakularne upadki bohaterów sportu z piedestałów, widowiskowe kary dyskwalifikacji za nieuczciwość oraz wstrząsające, tragiczne w skutkach karambolowe na torach. Formuła 1 zawsze fascynowała nie tylko emocjonującą walką na sekundy i ułamki sekund, ale też mroczną stroną rywalizacji i ludzkich dramatów.
Skandale korupcyjne w F1 - nielegalne płatności i przekupstwa
Afera Crashgate z Renault w 2008 roku
Jeden z najgłośniejszych skandali korupcyjnych w historii F1 rozegrał się w 2008 roku z udziałem teamu Renault. Kierowca Nelson Piquet Jr celowo rozbił samochód podczas GP Singapuru, by wywołać kolizję korzystną dla jego partnera zespołowego Fernando Alonso. Miało to pomóc Hiszpanowi w zwycięstwie. Sprawa wyszła na jaw rok później i zakończyła się dożywotnimi zakazami działalności w F1 dla szefa Renault Briatore i dyrektora Symondsa.
Skandal z Grand Prix USA w 2005 roku
W 2005 roku sędziowie dopuścili tylko 6 samochodów Bridgestone'a do wyścigu o GP USA, karząc resztę za użycie opon Michelin. Stało się tak, mimo ostrzeżeń producenta o ryzyku awarii. W proteście przeciwko zagrożeniu bezpieczeństwa kierowcy wycofali się po okrążeniu formującym. FIA nie unieważniła wyników, co spotkało się z masową krytyką.
Korupcja Berniego Ecclestone'a w latach 70.
Bernie Ecclestone, wieloletni szef Formuły 1, w 2014 roku przyznał się do przekupienia bankiera Gerharda Gribkowsky'ego kwotą 44 milionów dolarów w celu utrzymania kontroli nad prawami do transmisji wyścigów F1. Sprawa sięgała lat 70., gdy Ecclestone przejął prawa komercyjne do serii. Zakończyła się grzywną 100 mln USD dla Ecclestone'a.
Niebezpieczne incydenty na torach wyścigowych
Wypadek Romaina Grosjeana w Bahrajnie w 2020
Dramatyczny wypadek na pierwszym okrążeniu GP Bahrajnu w 2020 roku. Samochód Romaina Grosjeana uderzył w barierę z prędkością 192 km/h i natychmiast stanął w płomieniach. Kierowcy udało się cudem wydostać z pojazdu w ostatniej chwili. Doznał poparzeń drugiego stopnia na dłoniach. Po tym zdarzeniu wprowadzono dodatkowe zabezpieczenia w bolidach.
Karambol Laudy w Niemczech w 1976 roku
Na pierwszym okrążeniu Grand Prix Niemiec w 1976 doszło do potężnej kraksy z udziałem Niki Laudy i sześciu innych kierowców. Lauda utknął w płonącym Ferrari, odnosząc poważne obrażenia twarzy. Mimo to już po 6 tygodniach wrócił do rywalizacji, pokazując niezwykłą determinację.
Pożar samochodu Niki Laudy na Nürburgringu w 1976
Podczas Grand Prix Niemiec na legendarnej trasie Nürburgring w 1976 roku bolid Laudy niespodziewanie zjechał z toru i stanął w płomieniach. Austriak ledwo uszedł z życiem, doznając ciężkich poparzeń głowy. Po tym dramatycznym wypadku Niki Lauda zintensyfikował działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa w F1.
Kontrowersje technologiczne - oszustwa konstruktorów
Afera szpiegowska McLarena w 2007 roku
W 2007 roku pracownik McLarena Nigel Stepney przekazał poufne informacje o Ferrari, zapoczątkowując skandal szpiegowski w F1. McLaren otrzymał nielegalnie 780 stron tajnych danych na temat technologii stosowanych w bolidach Ferrari. Sprawa zakończyła się karą 100 mln USD dla McLarena i dyskwalifikacją zespołu z klasyfikacji konstruktorów na sezon.
Protesty Ferrari nt. dyfuzora Brawna w 2009
Zespół Brawn GP zdominował początek sezonu 2009 dzięki nowatorskiemu dyfuzorowi z podwójnym tunelem. Ferrari i Renault złożyły protest przeciwko rozwiązaniu uznawanemu przez nie za nielegalne. Ostatecznie dyfuzor zatwierdzono, a Jenson Button z Brawn GP został mistrzem świata.
Oszustwa techniczne Benettona w 1994 roku
Mistrzostwo świata Michaela Schumachera w 1994 roku przypadło w cieniu oskarżeń Benettona o stosowanie nielegalnych technologii. Zarzucano temu zespołowi m.in. układ launch control i automatyczną zmianę wysokości jazdy. FIA nie znalazła jednak niepodważalnych dowodów, choć kontrowersje pozostały.
Skandale obyczajowe kierowców F1
Romans Michaela Schumachera z Corinną w latach 90.
W latach 90. Michael Schumacher romansował z Corinną, żoną swojego przyjaciela i menadżera Willi'ego Webera. Sprawa wyszła na jaw dopiero w 2010 r., gdy Schumacher ożenił się z Corinną po rozwodzie z Webera. Romans z żoną przyjaciela i współpracownika był wielkim skandalem obyczajowym w padoku.
Aresztowanie Jos Verstappena za napaść w 1994 r.
W 1994 roku holenderski kierowca Jos Verstappen został aresztowany za napaść na mężczyznę oskarżanego o molestowanie jego byłej dziewczyny. Verstappen wpadł w szał, gdy zobaczył go zbliżającego się do jego namiotu w padoku. Doszło do bójki, po której kierowca trafił na 48 godzin za kratki.
Ujawnienie romansu Mosleya w 2008 roku
W 2008 roku brytyjska prasa ujawniła nagranie przedstawiające szefa FIA Maxa Mosleya uprawiającego seks z prostytutkami przebranymi za więźniarki obozu koncentracyjnego. Skandal obyczajowy zmusił Mosleya do obrony swojej reputacji w sądzie. Ostatecznie pozostał na stanowisku do 2009 roku.
Kontrowersje polityczne i społeczne
Wyścigi F1 w krajach łamiących prawa człowieka
Formuła 1 od lat organizuje wyścigi w krajach oskarżanych o łamanie praw człowieka: Chinach, Bahrajnie, Azerbejdżanie czy Arabii Saudyjskiej. Spotkało się to z masową krytyką organizacji broniących praw człowieka. Mimo to F1 nadal pozostaje w tych państwach ze względów finansowych.
Bojkot GP RPA w apartheidzie w latach 80.
W latach 80. w RPA dochodziło do bojkotów Grand Prix tego kraju przez część ekip, w proteście przeciw polityce apartheidu. Zespoły takie jak Lotus czy Renault wycofywały się z wyścigów, nie chcąc legitymizować dyskryminującego reżimu. Ostatecznie F1 opuściła RPA w 1986 roku.
Sprawa rasistowskich uwag Nelsona Piqueta w 2008
W 2008 roku Nelson Piquet publicznie nazwał Lewisa Hamiltona "małym czarnuchem" w wywiadzie dla brazylijskiej prasy. Wywołało to skandal z powodu rasistowskiego wydźwięku tej wypowiedzi. Piquet został potępiony przez FIA, a Hamilton bronił go, twierdząc, że to jednorazowa wpadka.
Kontrowersyjne decyzje sędziów i władz F1
Końcówka GP Abu Zabi w 2021 roku
Ostatnie okrążenia decydującego o tytule Grand Prix Abu Zabi w 2021 wywołały masę kontrowersji. Sędziowie najpierw nie wpuścili samochodów z okrążenia, a później pozwolili tylko wybranej grupie minąć safety cara tuż przed metą. Umożliwiło to Verstappenowi wyprzedzenie Hamiltona i zdobycie tytułu mistrzowskiego.
Karambol w GP Kanady w 1999 roku
Michael Schumacher wyprzedził pod żółtymi flagami swojego brata Ralfa, powodując kolizję i wypadek kilku kierowców. FIA ukarała go stop & go, mimo że według wielu ekspertów zasłużył na dyskwalifikację za niebezpieczną jazdę. Decyzja wzbudziła masowe kontrowersje.
Dyskwalifikacja Schumachera z GP Wielkiej Brytanii w 1994
Michael Schumacher został zdyskwalifikowany za ignorowanie karnej kary stop & go w GP Wielkiej Brytanii 1994. Wielu ekspertów uznało tę karę za zbyt surową jak na niezamierzone wykroczenie. Sam Schumacher twierdził, że nie dosłyszał polecenia zjazdu do pit stopu przez awarię radia.
Podsumowanie
Przez dekady Formuła 1 dostarczała kibicom nie tylko sportowych emocji, ale też obfitowała w skandale i kontrowersje. Nie brakowało spektakularnych upadków bohaterów wyścigów, dramatycznych wypadków, nieuczciwych praktyk zespołów oraz wstrząsających skandali obyczajowych i politycznych. Te mroczne strony rywalizacji w F1 przeplatały się z wielkimi sukcesami i chwałą mistrzów kierownicy. Dzisiaj Formuła 1 stara się wyciągnąć lekcję z błędów przeszłości i zmierzać w stronę bardziej transparentnej, uczciwej i bezpiecznej rywalizacji. Jednak dramatyczna historia tego sportu na zawsze już pozostanie źródłem kontrowersji i fascynacji kibiców.
Tagi
Udostępnij artykuł
